Kỳ 1: Giã từ “nàng tiên nâu”

Nhờ sự định hướng, chỉ đạo quyết liệt của cấp uỷ, chính quyền địa phương, đặc biệt là sự quyết tâm “dứt bỏ nàng tiên nâu” của một số người dân đã giúp bản Pan Khèo tạo nên kỳ tích.

Những ngày đầu tháng 10, chúng tôi cùng cán bộ xã Thèn Sin trở lại bản vùng cao Pan Khèo. Bản có 65 hộ dân với 310 nhân khẩu, 100% đồng bào Mông sinh sống. Cách trung tâm xã 7km, đây là bản xa nhất của xã Thèn Sin. Theo các già làng trong bản, nhiều năm trước nơi đây từng là “thủ phủ” của cây thuốc phiện. Mùa cây thuốc phiện nở hoa, khung cảnh của bản được tô điểm bởi vẻ đẹp của hoa trải dài từ vườn nhà, trên nương, sườn núi…
Đến thăm gia đình ông Giàng A Cháng - nguyên Trưởng bản Pan Khèo, nhắc lại chuyện xưa, ông bộc bạch: “Trước những năm 2000, cây thuốc phiện được trồng ở nhiều nơi quanh bản, gia đình tôi cũng không trồng. Của nhà trồng được nên người nghiện trong bản nhiều lắm, bỏ bê việc làm ăn, người người chìm đắm trong khói thuốc phiện khiến bản làng tiêu điều, cái nghèo, cái đói đeo bám. Cả bản có tới 70% người nghiện, đây là giai đoạn vô cùng khó khăn với các gia đình người Mông nơi đây. Khi Nhà nước có chủ trương xóa bỏ cây thuốc phiện, cấp uỷ, chính quyền xã Thèn Sin thường xuyên cử cán bộ về bản tuyên truyền, vận động nhân dân nghiêm túc thực hiện. Lúc đầu các hộ phản đối gay gắt, nhưng từ công tác dân vận cùng với sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng, dân bản hiểu ra và quyết tâm phá bỏ cây thuốc phiện cũng như cai nghiện. Người già trong bản tiên phong cai nghiện trước để làm gương cho con, cháu”.

Cấp ủy, chính quyền, Công an xã Thèn Sin vận động nhân dân không trồng cây thuốc phiện.

Ông Hảng A Vư ở bản Pan Khèo hút thuốc phiện từ khi 12 tuổi. Nhớ lại quãng thời gian đó, ông Vư chia sẻ: “Trước đây, trong bản nhiều người nghiện lắm! Học theo các cụ, các ông trong bản, tôi cũng tập hút và nghiện lúc nào không hay. Khi đã đắm chìm trong khói thuốc phiện thì không làm được việc gì. Được cán bộ xã, bản tuyên truyền, vận động cũng như nhìn nhận lại bản thân, tôi thấy có quá nhiều tác hại. Do đó, tôi tham gia cùng bà con phá nhổ cây thuốc phiện; quyết tâm tự cai nghiện tại nhà. Khi cắt được cơn nghiện, sức khoẻ cải thiện, tôi bắt đầu đi làm nương, cày ruộng cùng với gia đình. Đặc biệt, tôi và người dân trong bản không tin, không nghe theo kẻ xấu rủ rê, lôi kéo vào các tệ nạn xã hội; cộng đồng dân cư đoàn kết, nỗ lực phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng cuộc sống mới”.
Những năm trước đây, con đường từ trung tâm xã Thèn Sin tới bản Pan Khèo chỉ là đường đất gồ ghề, lầy lội, muốn lên tới bản cách duy nhất là đi bộ. Mùa khô phải di chuyển hơn 2 giờ mới tới, mùa mưa có khi mất cả ngày đường. Địa hình hiểm trở, khó khăn, khiến công tác tuyên truyền, vận động nhân dân phá nhổ cây thuốc phiện cũng như cai nghiện thêm gian nan. Quyết tâm thực hiện, Đảng ủy, UBND, các đoàn thể xã Thèn Sin phối hợp thành lập các tổ công tác đến bản lồng ghép với cuộc họp bản, sinh hoạt đoàn thể làm công tác “dân vận khéo”; tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nhấn mạnh hệ lụy từ cây thuốc phiện đối với người sử dụng, gia đình, cộng đồng. Đồng thời, vận động người nghiện đi cai nghiện tập trung hoặc tại nhà, nỗ lực vượt lên chính mình để từ bỏ “nàng tiên nâu”.
Ông Nguyễn Văn Cận - nguyên Chủ tịch UBND xã Thèn Sin chia sẻ: “Bên cạnh vận động dân bản phá nhổ cây thuốc phiện và người nghiện tham gia cai nghiện, cán bộ, công chức xã tăng cường bám bản, “cầm tay chỉ việc”, hướng dẫn bà con chuyển đổi giống cây trồng cho năng suất cao; khai hoang ruộng nước. Cùng với đó, từ chính sách hỗ trợ của Nhà nước, bà con có thêm giống ngô, lúa cho năng suất cao để đưa vào gieo trồng thử nghiệm. Nhờ đó, ngay vụ đầu tiên năng suất cây lương thực cao gấp 6 lần so với trước, bà con phấn khởi lắm, thêm tin tưởng vào chủ trương của Đảng, sự lãnh đạo của chính quyền, quyết tâm vươn lên phát triển kinh tế. Điều đặc biệt là đồng bào dân tộc Mông ở Pan Khèo đã nhận ra rằng, chỉ có đoạn tuyệt với cây thuốc phiện, bản làng mới có tương lai tươi sáng.
Nhờ vậy, đến năm 2003, trong bản không còn người nghiện thuốc phiện. Năm 2008, bản Pan Khèo được Bộ Công an công nhận và tặng bằng khen không tái nghiện hút, đảm bảo trật tự an ninh trên địa bàn.
(Còn nữa)