Ký ức hào hùng
Nhìn lại lịch sử hình thành, thời Hùng Vương nước Văn Lang được chia làm 15 bộ, Phong Thổ ngày nay thuộc bộ Tân Hưng. Trải qua quá trình phát triển, Phong Thổ nhiều lần được các triều đại phong kiến Việt Nam điều chỉnh, chia tách, sáp nhập vào các đạo, xứ khu vực Tây Bắc. Ngày 12/7/1907, tỉnh Lào Cai được thành lập gồm hai châu Thủy Vĩ và Bảo Thắng, ba đại lý Mường Khương, Phong Thổ, Bát Xát và thị xã Lào Cai. Ngày 9/3/1944, Thống sứ Bắc Kỳ ra Nghị định số 1.016/I nêu rõ đại lý Phong Thổ có 4 xã là Phong Thổ, Tam Đường, Dào San, Bình Lư.
Trước năm 1945, dưới ách thống trị, áp bức nặng nề của chính quyền thực dân phong kiến, Phong Thổ lâm vào tình trạng nghèo nàn, lạc hậu. 99% dân số mù chữ, cả huyện chỉ có 1 trường tiểu học, 1 bệnh xá dành cho gia đình quan lại tay sai. Nạn đói kinh niên, dịch bệnh xảy ra thường xuyên, các tệ nạn, hủ tục còn tồn tại phổ biến.
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, Liên khu 10 Tỉnh uỷ Lào Cai đã cử nhiều đoàn tuyên truyền giác ngộ quần chúng và xây dựng cơ sở cách mạng. Hoạt động của các đơn vị lực lượng vũ trang khơi dậy tinh thần yêu nước, nhiều thanh niên hăng hái gia nhập hàng ngũ kháng chiến, hàng trăm gia đình nhường cơm, xẻ áo, nuôi giấu, che chở cán bộ, dẫn đường, liên lạc cho bộ đội, tham gia xây dựng cơ sở chính trị, xây dựng khu du kích và cùng bộ đội chống địch càn quét, khủng bố.

Đồng chí Đinh Quang Tuấn - Tỉnh uỷ viên, Bí thư Huyện uỷ Phong Thổ phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc của Ban Thường vụ Huyện uỷ Phong Thổ với Đảng uỷ xã Hoang Thèn.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, quân và dân các dân tộc huyện Phong Thổ đã vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ, dũng cảm chiến đấu, hy sinh, bảo vệ Đảng, mở rộng vùng căn cứ cách mạng. Nhiều chiến thắng được xác lập, trong đó có chiến dịch Điện Biên Phủ, tạo ra thế và lực để nhân dân Phong Thổ phối hợp cùng bộ đội đẩy mạnh chiến dịch tiễu phỉ, truy quét tàn quân phỉ, kêu gọi những người lầm đường trở về với nhân dân. Ngày 29/10/1954, chánh tổng và lý trưởng Dào San mang cả gia đình cùng vũ khí ra trình diện cách mạng, huyện Phong Thổ hoàn toàn được giải phóng, đánh dấu mốc son trong lịch sử xây dựng, phát triển của huyện.
Sau này, kế thừa truyền thống hào hùng, nhân dân huyện Phong Thổ tiếp tục tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Huyện cũng nghiêm túc thực hiện việc điều chỉnh địa giới hành chính (hiện nay huyện có diện tích 102.924,5ha, gồm 17 xã, thị trấn, dân số hơn 8,4 vạn người, 9 dân tộc sinh sống). Đồng thời, khai thác tiềm năng, lợi thế phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo; tăng cường xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Nhờ đó, sau 70 năm giải phóng với 20 kỳ đại hội, huyện đã từng bước phát triển và đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực.
Vùng biên khởi sắc
Kinh tế huyện phát triển khá toàn diện. Tổng giá trị sản xuất năm 2024 ước đạt trên 7.300 triệu đồng, thu nhập bình quân đạt 42 triệu đồng/người/năm (tăng gần 41 lần so với năm 2002). Kết cấu hạ tầng được quan tâm đầu tư. Từ huyện có 2/3 số xã chưa có đường ôtô đến trung tâm xã (năm 2002), đến nay đã có 100% số xã có đường ôtô đến trung tâm. 100% số phòng học được kiên cố và bán kiên cố. 100% số thôn, bản được xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt. 100% thôn, bản có điện lưới quốc gia, 98,2% số hộ được sử dụng điện.
Chất lượng giáo dục được nâng lên. Công tác y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân được tăng cường. Các chính sách an sinh xã hội được quan tâm thực hiện, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các địa phương trong huyện. Giai đoạn 2002 - 2023, huyện có gần 9.000 lượt hộ thoát nghèo, số hộ nghèo giảm bình quân 4,5%/năm, mỗi năm giải quyết việc làm cho từ 800-1.000 lao động. Quốc phòng, an ninh được tăng cường, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân được củng cố vững chắc. Quan hệ hữu nghị giữa huyện Phong Thổ (tỉnh Lai Châu, Việt Nam) với huyện Kim Bình (Vân Nam, Trung Quốc) ngày càng phát triển toàn diện.

Đồng chí Đinh Quang Tuấn - Tỉnh uỷ viên, Bí thư Huyện uỷ Phong Thổ thăm và tặng quà Đồn Biên phòng Huổi Luông.

Công tác xây dựng Đảng được đặc biệt quan tâm. Từ chỗ chỉ có 5 đảng viên khi thành lập Ban Cán sự đảng, đến nay, Đảng bộ huyện có 61 tổ chức cơ sở Đảng với hơn 3.500 đảng viên. Trình độ của đội ngũ cán bộ, đảng viên được nâng lên rõ rệt cả về chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị, năng lực công tác đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Với những thành tích xuất sắc, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Phong Thổ vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng nhiều danh hiệu cao quý như: Huân chương Kháng chiến Hạng nhất năm 1979; Huân chương Chiến công Hạng nhì năm 1980; Huân chương Lao động Hạng nhì năm 2004; Huân chương Lao động Hạng nhất năm 1984. Đặc biệt năm 2000, Đảng bộ, nhân dân các dân tộc, các lực lượng vũ trang huyện Phong Thổ vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng danh hiệu cao quý “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”.
Trong giai đoạn phát triển mới với thời cơ, thuận lợi, khó khăn, thách thức đan xen, huyện Phong Thổ xác định tiếp tục tăng cường xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp có phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ. Xây dựng chính quyền kỷ cương, thân thiện, cầu thị, minh bạch vì nhân dân phục vụ. Phát triển kinh tế gắn với phát triển văn hóa, xã hội, bảo vệ tài nguyên, môi trường; bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa gắn với du lịch. Bảo đảm vững chắc an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia… Huyện Phong Thổ quyết tâm đạt nhiều thành tựu hơn nữa, góp phần vào sự phát triển chung của tỉnh Lai Châu.